آسيبهاي الكتريكي
وقتي شخصي دچار برق گرفتگي ميشود، عبور جريان الكتريكي از طريق بدن ممكن است وي را از هوش برده، منجر به توقف تنفس و حتي ضربان قلب وي شود. جريان الكتريكي ميتواند هم در محلي كه وارد بدن ميشود و هم در محلي كه براي تخليه به «زمين» از بدن خارج ميشود، سوختگي ايجاد كند. در بعضي موارد، جريان برق، گرفتگي عضلاني هم ايجاد ميكند كه اين موضوع، مانع از قطع ارتباط مصدوم با منبع برق ميشود. بنابراين وقتي به صحنه حادثه ميرسيد، امكان دارد كه هنوز جريان الكتريكي در بدن مصدوم برقرار باشد («برقدار»). آسيبهاي الكتريكي معمولاً در منزل يا محل كار و در اثر تماس با منابع برق با ولتاژ پايين رخ ميدهند. همچنين ممكن است اين آسيبها در اثر تماس با منابع برق با ولتاژ بالا (مثل خطوط انتقال نيروي افتاده روي زمين) هم رخ دهند. افرادي كه با جريان ولتاژ بالا دچار برقگرفتگي ميشوند، ندرتاً زنده ميمانند.
صاعقه
صاعقه يك جريان الكتريكي ناگهاني طبيعي است كه از جو تخليه ميشود و در مسير خود، مقادير زيادي از حرارت و نور را منتقل ميكند. صاعقه، تماس خود با زمين را از طريق نزديكترين ساختارهاي بلند محوطه و احتمالاً هر شخصي كه نزديك آن ساختار ايستاده باشد، برقرار ميكند. اصابت صاعقه ميتواند به آتش گرفتن لباسها، زمين خوردن مصدوم و حتي مرگ آني منجر شود. هرچه سريعتر تمام افراد را از محل اصابت صاعقه دور كنيد.
جريان ولتاژ بالا
تماس با جريان ولتاژ بالا (كه معمولاً در خطوط نيرو و كابلهاي هوايي پرفشار وجود دارد) معمولاً به مرگ فوري منجر ميشود. افرادي كه زنده ميمانند، سوختگيهاي شديدي خواهند داشت. از اين گذشته، اين شوك ميتواند با ايجاد اسپاسم عضلاني، مصدوم را به اطراف پرتاب كرده، آسيبهايي مثل شكستگي ايجاد كند. جريان برق با ولتاژ بالا ميتواند تا 18 متر جهش («قوس») داشته باشد. اشيايي مثل چوب خشك يا لباس نميتوانند از شما محافظت كنند. قبل از نزديك شدن به مصدوم، منبع جريان برق بايد قطع شده باشد؛ در صورتي كه خطوط نيروي هوايي در راهآهن آسيب ديده باشند، قطع منبع برق بسيار حياتي خواهد بود. مصدوم احتمالاً بيهوش است. پس از آنكه از بيخطر بودن محل مطمئن شديد، راه تنفسي مصدوم را باز كرده، تنفس وي را بررسي كنيد؛ آماده باشيد تا در صورت لزوم احياي تنفسي و ماساژ قفسه سينه را آغاز كنيد (مبحث « اقدامات نجاتدهنده حيات » را ببينيد). در صورتي كه مصدوم در حال نفس كشيدن است، وي را در وضعيت بهبود قرار دهيد. علايم حياتي (سطح پاسخدهي، نبض و تنفس) را مرتباً كنترل و ثبت كنيد.
جريان برق با ولتاژ بالا ناظران را از محل حادثهاي كه در اثر جريان ولتاژ بالا رخ داده است، دور كنيد. فاصله ايمن، بيش از 18 متر از منبع برق است.
جريان ولتاژ پايين
جريانهاي خانگي كه در منازل و محلهاي كار مورد استفاده قرار ميگيرند، ميتوانند آسيبهاي جدي يا حتي مرگ ايجاد كنند. حوادث معمولاً ناشي از كليدهاي برق خراب، سيمهاي برق لخت شده يا وسايل برقي داراي نقص هستند. خصوصاً كودكان كم سن و سال در معرض خطر هستند (كودكان بهطور طبيعي كنجكاو بوده، ممكن است انگشتان خود يا ساير اشياء را به داخل پريزهاي ديواري برق فرو كنند). آب (كه يك هادي قوي و خطرناك الكتريسيته است) ميزان خطر را افزايش ميدهد. تماس با يك وسيله برقي بيخطر با دستهاي خيس يا در شرايطي كه كف اتاق خيس باشد، خطر شوك الكتريكي را به مقدار زيادي افزايش ميدهد.
هشدار!
در صورتي كه مصدوم در تماس با جريان الكتريكي است، به وي دست نزنيد؛ ممكن است مصدوم «برقدار» باشد و شما هم در معرض برقگرفتگي قرار بگيريد.
هرگز از وسايل فلزي براي قطع تماس الكتريكي استفاده نكنيد. روي يك ماده خشك نارسانا ايستاده، از يك وسيله چوبي استفاده كنيد.
آماده باشيد تا در صورت توقف تنفس مصدوم، احياي تنفسي يا ماساژ قلبي را تا رسيدن كمكهاي اورژانس آغاز كنيد .
آنچه شما ميتوانيد انجام دهيد
در صورتي كه به محل انشعاب اصلي يا كنتور برق به سهولت دسترسي داريد، تماس بين مصدوم و منبع برق را از طريق خاموش كردن آن، قطع كنيد. در غير اين صورت، دو شاخه را خارج كنيد يا كابل را درآوريد. اگر به كابل، پريز يا محل انشعاب اصلي دسترسي نداريد، به موارد زير عمل كنيد:
براي محافظت از خود، روي يك ماده خشك نارسانا مثل يك جعبه چوبي، يك كفپوش پلاستيكي يا يك دفترچه راهنماي تلفن بايستيد.
با استفاده از يك وسيله چوبي (مثل يك جارو)، اندامهاي مصدوم را از روي منبع الكتريكي كنار بزنيد و يا منبع الكتريكي را از مصدوم دور كنيد.
اگر قطع تماس (مصدوم با منبع برق) با يك وسيله چوبي مقدور نيست، ضمن آنكه كاملاً مراقب هستيد تا به مصدوم دست نزنيد، طنابي را به دور مچ پاي مصدوم يا بازوان وي حلقه كنيد و وي را از منبع جريان الكتريكي دور كنيد.
تنها در صورتي كه ضرورت دارد، مصدوم را با كشيدن بخشهايي از لباس كه شل و خشك هستند، (از منبع برق) دور كنيد. اين كار را تنها به عنوان آخرين تلاش انجام دهيد زيرا ممكن است مصدوم همچنان «برقدار» باشد.
دور كردن منبع برق اگر نميتوانيد جريان الكتريكي را خاموش كنيد، بر روي يك ماده خشك نارسانا (مثل يك دفترچه راهنماي تلفن) بايستيد و با استفاده از يك دسته جارو، منبع برق را از مصدوم دور كنيد. هرگز مستقيماً به مصدوم دست نزنيد.