ابزارها و وسایل دستی
جهت مونتاژ محصول و نیز جهت ساخت و تعمیر لوازم ، گونههای مختلفی از ابزار در محیطهای صنعتی مورد استفاده قرار میگیرد.پیشرفتهای تکنولوژی در طراحی ابزار به میزان زیادی خصوصیات کار بسیاری از وسایل را بهتر کرده است.برخورد بین انسان و ابزار به طور مستقیم ایمنی و سلامت کارگر را تحت تأثیر قرار میدهد.ضایعات عصب ، عضله و تاندونها میتواند ناشی از طراحی بد ابزار یا استفاده از وسایل غیرمتناسب در اجرای کارهای مکرر باشد.
ابزار دستی باید سه ویژگی مهم را دارا باشد :
1- برای کار مورد نظر مناسب ابشد.
2- برای استفاده کننده و دست وی متناسب باشد.
3- در هنگام استفاده موجب آسیب استفاده کننده نشود.
دو مسئله اساسی که در طراحی ابزار دستی وجود دارد عبارتند از :
1- آسیبهای تجمعی ناش از CTDs
2- آسیبهای ناشی از ارتعاش
اصول طراحی ابزار
1- مچها را صاف و مستقیم نگهدارید:
توانایی گرفتن ابزار با پنج انگشت ، زمانی که مچ نسبت به موقعیت استراحت ، انحراف پیدا کرده یا خم شده به میزان زیادی کاهش مییابد.انحراف بیش از حد مچ، به خصوص زمانی که شیء با پنج انگشت گرفته شده باشد به این تاندونها و اعصاب میانی مچ فشار وارد میسازد.وقتی این عمل به طور مکرر صورت پذیرد تاندون تحت تأثیر قرار گرفته متورم میشوند و فشار این ناحیه را افزایش میدهند.نتیجه آنچه که رخ میدهد به سندرم تونل کاپال معروف است.
2- از باردهی به عضله در حالت استاتیک خودداری نمایید:
وزن ابزار باید به حداقل برسد تا از خستگی مفرط جلوگیری کند. وسایل مورد استفاده در کارهای تکراری که بیش از یک پوند هستند باید متعادل شده و یا به شیلنگهای هوایی یا به طنابهای کشی مخصوص وصل گردند.
3- از تمرکز فشار و استرس در بافت نرم کف دست اجتناب کنید:
تمرکز استرس ناشی از طراحی غیرمناسب ابزار دستی باعث تنش و فشار بر کف دست یا انگشتان شده و عبور جریان خون و عملکرد عصبی آنرا مختل میسازد.
4- نیروی لازم جهت چنگش یا محکم گرفتن ابزار را کاهش دهید:
هرچه تلاش بیشتری جهت چنگش و حفظ و کنترل ابزار اعمال شود و احتمال بالقوه ضایعه ، بیشتر خواهد شد.هنگامی اعمال نیرو مؤثرترین حالت خود را دارد که نیرو به صورت فشاری وارد شوند نه به صورت اصطکاکی.
5- حد چنگش را به میزان مناسب حفظ کنید:
هنگام استفاده از ابزاری مانند انبردست ، قیچی یا انبر ، قابلیت دست در وارد آوردن نیرو ، حد یا ظرفیت چنگش آن وسیله نام دارد.برای ایجاد یک چنگش مناسب ، نوک انگشتان نیرویی تا 4 الی 5 برابر نیاز دارد و چنانچه این عمل بارها تکرار شود باعث آماس و ورم تاندونها در مچ و ساعد میشود.
6- از لبههای تیز ، نقاط درگیر کننده و حرکات عقب برگرداننده انگشت اجتناب کنید.
حالتی که به انگشت ماشهای معروف است زمانی ایجاد میشود که یک انگشت مکرراً برای کار با یک ماشه استفاده گردد.اندازهگیری حالت به خصوص زمانی که دسته ابزار بزرگ باشد پیش میآید و کار در حالتی که تنها نوک انگشت خم شده و مفاصل میانی به حالت مستقیم باقی میماند صورت میگیرد.
7- دستها را از حرارت و سرما محافظت کنید:
دستههای ابزار باید دستها را از حرارت یا سرمای تولید شده بوسیله ابزار محافظت کنند. تماس حرارتی معمولاً از موتورهای الکتریکی یا حرارت تولید شده بوسیله ابزار جوشکاری یا وسایلی که چسبهای داغ یا بتونههای داغ را تزریق میکنند ، رخ میدهد.
8- از ارتعاش بیش از حد جلوگیری نمایید:
استفاده طولانی مدت از وسایل مرتعش میتواند باعث کاهش گردش خون در دستها و انگشتان و نهایتاً سندرم سفید انگشتی گردد.دستههای پلاستیکی فشرده که به جای دستههای فلزی یا چوبی استفاده میشود میتوانند انتقال ارتعاش را کاهش دهند.
9- زنان و افراد چپ دست را از یاد نبریم و در رابطه با آنها نیز وسایلی طراحی کنیم.
چک لیست ابزار دستی
ردیف |
چک لیست |
بلی |
خیر |
1 |
آیا ابزاری که انتخاب شده است از موارد زیر جلوگیری میکند؟ |
||
ارتعاش بیش از حد |
|
|
|
نیروی بیش از حد |
|
|
|
خمش و چرخش بیش از حد |
|
|
|
گاز گرفتن انگشتان |
|
|
|
2 |
آیا جایی که احتیاج به نیروی زیاد میباشد از ابزار دستی مناسب استفاده میشود؟ |
|
|
3 |
آیا ابزار دستی دارای تعادل است؟ |
|
|
4 |
آیا ابزار جلوی دید را میگیرد؟ |
|
|
5 |
آیا هنگام کار با ابزار دستی امکان لغزنده شدن دسته وجود دارد؟ |
|
|
6 |
آیا ابزار دستی دارای قطر مناسب میباشد؟ |
|
|
7 |
آیا ابزار دستی با کف دست جفت میشود؟ |
|
|
8 |
آیا دسته ابزار عایق است؟ |
|
|
9 |
آیا میتوان دستکش و ابزار دستی را با هم استفاده نمود؟ |
|
|
10 |
آیا کارگران آموزش لازم را برای استفاده از ابزار دیدهاند؟ |
|
|